گیاه معطر اسطوخودوس یا(لاوندر): از ریشه‌های باستانی تا درمان‌های معاصر
گیاه معطراسطوخودوس با نام علمی Lavandula، گیاهی همیشه سبز و خوشبو و از تیره خانواده نعناع به شمار می‌رود که محبوبیت جهانی خود را مرهون عطر آرامش‌بخش و ویژگی‌های درمانی استثنایی‌اش است. خاستگاه اولیه این گیاه به مناطق مدیترانه‌ای به ویژه کشورهای فرانسه، ایتالیا و خاورمیانه بازمی‌گردد و سابقه کاربرد آن در زمینه‌های طب سنتی، درباره رایحه‌درمانی، هنرهای آشپزی و محصولات زیبایی به سده‌های متوالی می‌رسد. از تمدن‌های کهن مصر و روم باستان که از عصاره آن برای تهیه عطر و استفاده در حمام بهره می‌بردند تا کاربردهای درمانی امروزی برای کاستن از تنش و ارتقای کیفیت خواب، این گیاه همواره از جایگاه والایی برخوردار بوده است. ظاهر چشم‌نواز اسطوخودوس با گل‌آذین‌های بنفش یا ارغوانی رنگ و ساقه‌های ظریفش، در کنار مزایای متعدد برای سلامتی، آن را به یکی از پرطرفدارترین گیاهان دارویی در سراسر جهان مبدل ساخته است. هدف از این راهنمایی درباره اسطوخودوس ارائه بررسی‌ای همه‌جانبه و دقیق از ابعاد گوناگون این گیاه شگفت‌انگیز است. گیاه اسطوخودوس نه تنها به خاطر تأثیرات مثبت بر روان آدمی مورد توجه قرار دارد، بلکه به لطف ساختار شیمیایی پیچیده‌اش، به عنوان ماده‌ای فعال در صنایع داروسازی و آرایشی-بهداشتی نیز به کار گرفته می‌شود.
بخش اول: پیشینه تاریخی و انواع برجسته
سابقه تاریخی اسطوخودوس
یافته های باستان شناسی حاکی از ان است که گیاه اسطوخودوس به حدود ۲۵۰۰ سال قبل بازمی‌گردد. مصریان دوران باستان از روغن این گیاه در فرآیند مومیایی‌کردن اجساد استفاده می‌کردند، چون که اسطوخودوس از قدرت ضدعفونی‌کنندگی بالایی برخوردار بود و در حفظ اجساد تأثیر مطلوبی داشت. رومیان قدیم نیز ارج و قرب زیادی برای این گیاه قائل بودند؛ آنها از اسطوخودوس برای خوشبو کردن حمام‌های عمومی بهره می‌بردند و به همین دلیل، ریشه نام انگلیسی آن یعنی “Lavender” از واژه لاتین “Lavare” به مفهوم شستشو گرفته شده است. در عصر امپراتوری روم، از این گیاه نه تنها برای پاکیزگی، بلکه برای معطر کردن البسه نیز استفاده می‌شد.
هنگامی که بیماری های مسری شیوع میافت در طول سده‌های میانی، اسطوخودوس به عنوان گیاهی پاک‌کننده و تصفیه‌گر شناخته می‌شد. مردم آن را به خانه‌ها، بیمارستان‌ها و حتی کشتارگاه‌ها می‌آوردند تا هم بوی نامطبوع را از بین ببرند و هم به عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده طبیعی عمل کنند. در عصر نوزایی (رنسانس)، از اسطوخودوس به عنوان تعویذی محافظ در برابر انرژی‌های منفی و جادو نیز استفاده می‌شد. ورود این گیاه به انگلستان به سده شانزدهم میلادی نسبت داده می‌شود، جایی که ملکه الیزابت اول علاقه وافری به کاشت آن در باغ‌ها و به‌کارگیری در فرآورده‌های آرایشی از خود نشان داد. گیاه معطر اسطوخودوس به طور پیوسته جایگاه خود را در طب سنتی اروپا حفظ کرده و امروزه با پیشرفت دانش نوین، خواص آن به شکلی علمی به اثبات رسیده است.
انواع شاخص اسطوخودوس:
نظرات